تطبیق سخنان روحانی در اجلاس ملی گزارش اجرای حقوق‌شهروندی با وعده‌هایش
روز سه‌شنبه، ۲۸ آذر ماه سال ۹۶ نخستین “اجلاس ملی گزارش اجرای حقوق شهروندی” برگزار شد. در این مراسم دو معاون رییس جمهور (لعیا جنیدی معاون حقوقی و جمشید انصاری معاون رییس جمهور و رییس سازمان اداری و استخدامی کشور) ، پنج وزیر (علی ربیعی وزیر کار، عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، محمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش و عبدالرضا رحمانی‌فضلی وزیر کشور ) و دستیار رییس جمهور در امور حقوق شهروندی (شهیندخت مولاوردی) گزارشی از عملکرد خود درباره اجرای حقوق شهروندی ارائه کردند.
حسن روحانی نیز در این مراسم سخنرانی کرد. “روحانی‌سنج” سخنان رییس‌جمهوری در اجلاس ملی گزارش اجرای حقوق‌شهروندی را زیر ذره‌بین قرار داده و آن‌ها را با وعده‌هایی که او در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری بیان کرده بود، تطبیق داده است.
اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات
سایت ریاست‌جمهوری در گزارش خود از سخنان حسن روحانی در این مراسم، به نقل از او نوشت: “برای ما بسیار مهم بود که مردم به اطلاعات دسترسی داشته باشند… یکی از مهم‌ترین حقوق شهروندی دسترسی مردم به اطلاعات است”.
اجرای قانون “انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات” از جمله وعده‌های حسن روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۶ بود. قانونی که در سال ۱۳۸۷ تصویب و در سال ۱۳۸۸ برای اجرایی شدن به محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت، ابلاغ شد. اما تدوین آیین‌نامه اجرایی و ابلاغ آن تا سال ۱۳۹۴ طول کشید.
سامانه‌ی دسترسی آزاد به اطلاعات در تاریخ ۲ خرداد ۹۶ توسط وزارت فرهنگ به صورت آزمایشی به راه افتاد ولی کمی بعد از کار افتاد. یکی از اولین مراحل اصلی اجرای این قانون به‌راه افتادن دائمی این سامانه با اطلاعاتِ (اقتصادی، همچون درآمدها و هزینه‌ها، اطلاعات اداری همچون بخش‌نامه‌های و اطلاعات آماری، همچون تعداد کارمندان) نهادهای وابسته به دولت و بانک‌ها است و سپس جمع‌آوری اطلاعات عمومی سایر نهادها همچون نهادهای نظامی و نیروهای مسلح و نهادها و موسسات زیر نظر رهبری.
رفع فیلتر از شبکه‌های اجتماعی
بحث فیلترینگ در ایران و به خصوص فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی، از جمله مسایلی بود که در جریان دو انتخابات ریاست‌جمهوری سال‌های ۹۲ و ۹۶ مورد اشاره نامزدها قرار گرفت. روحانی در جریان همایش گزارش حقوق شهروندی درباره مساله فیلترینگ چنین اظهارنظر کرد: “در طول این ۴.۵ سال گذشته، روزی نبوده که با ارگان‌ها و دستگاه‌های مختلف در جلسات مختلف صحبت و بحث نکنم. هر روز می‌آمدند که آنجا را فیلتر کنیم و آن شبکه را ببندیم… مگر می‌شود در دنیای امروز، از فضای اینترنت خارج شد و بگوییم که می‌خواهیم اشتغال درست کنیم؟ مگر شدنی است؟” او در بخش دیگری از سخنان خود هم گفت: “ما دنبال فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی نخواهیم بود. اینجا وزیر [آذری جهرمی، وزیر ارتباطات] ماست و به مردم قول می‌دهد دستش روی دکمه فیلترینگ نخواهد رفت”.
حسن روحانی در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۲ وعده داده بود که اقدام به رفع فیلترینگ از شبکه‌های اجتماعی خواهد کرد. او بعدها هم وعده داد مانع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی در ایران خواهد شد. دولت روحانی البته در این مدت مانع فیلتر شدن پیام‌رسان تلگرام شد و فیلترینگ واتس‌اپ را هم رفع کرد. با این حال دولت در دیگر موارد تا این حد موفق نبود: فیلترینگ فیس‌بوک، توییتر، یوتیوب و … رفع نشده است و برخی اپلیکیشن‌ها نیز ویز فیلتر شده‌اند.
جلوگیری از ستاره‌دار شدن دانشجویان
در جریان همایش گزارش اجرای حقوق‌شهروندی، حسن روحانی گفت: “همین‌جا به آقای دکتر غلامی [وزیر علوم] می‌گویم دانشجوی ستاره‌دار نباید داشته باشیم”. او در بخش دیگری از سخنان خود باز هم به این مساله اشاره کرد: “طرف می‌خواهد در مقاطع لیسانس و فوق‌لیسانس تحصیل کند، چه کار داری به زندگی‌اش؟ می‌رویم از همسایه می‌پرسیم طرف می‌خواهد فوق لیسانس بخواند! حراست می‌رود از همسایه می‌پرسد که این جوان، جوان خوبی است؟ اینکه در خانه‌اش زندگی می‌کند، همسرش است؟ به شما چه ربطی دارد؟ این غلط‌ها دیگر چیست؟”
بحث دانشجویان ستاره‌دار و جلوگیری از وقوع این اتفاق از جمله وعده‌های حسن روحانی در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۲ بود. وعده‌ای که او در مراسم روز دانشجوی سال ۹ هم آن را تکرار کرد: “ستاره جایش در آسمان است نه در دانشگاه. دانشجو آمده در دانشگاه آزادانه سخن بگوید و نظراتش را مطرح کند و نسبت به آنچه احساس می‌کند، صحیح نیست، آزادانه انتقاد کند”.
گرچه دولت روحانی در دوره نخست خود برای حل مساله بخشی از دانشجویان ستاره‌دار تلاش کرد، اما پس از اعلام نتایج کنکور کارشناسی ارشد سال ۹۶ مشخص شد تعدادی از دانشجویان ستاره‌دار شده و به همین دلیل از ادامه تحصیل محروم هستند. به این ترتیب در دولت روحانی، با وجود ابراز مخالفت لفظی او، نه تنها تمام دانشجویان ستاره‌دار موفق به بازگشت به تحصیل نشدند، بلکه در سال جاری تعدادی از داوطلبان نیز از تحصیل محروم شده‌اند.
بیمه همگانی و اجباری پایه سلامت
محقق شده
طرح تحول سلامت از جمله طرح‌های مهم دولت نخست حسن روحانی بود. طرحی که خود دولت با افتخار از آن یاد می‌کرد، اما برخی منتقدان بابت هزینه‌های مالی زیاد آن ابراز نگرانی کرده‌اند.
پس از پایان انتخابات ریاست‌جمهوری، اخباری درباره متوقف شدن طرح تحول سلامت منتشر شد. این مساله به خصوص پس از خودداری برخی مراکز درمانی از دفترچه‌ها بیشتر مورد توجه قرار گرفت. با این حال حسن روحانی درباره سرنوشت این طرح گفت: “طرح تحول سلامت خواهد ماند و دولت آنرا به عنوان یکی از حقوق مهم شهروندی در امر سلامت، ادامه می‌دهد”.
زنان، اقوام و اقلیت‌ها
بحث‌های مربوط به زنان و حقوق اقوام و اقلیت‌ها از جمله مواردی بود که در هر دو انتخابات ریاست‌جمهوری سال‌های ۹۲ و ۹۶ از سوی برخی نامزدها – و از جمله حسن روحانی – مطرح شد. روحانی در جریان همایش گزارش اجرای حقوق شهروندی گفت: “به مردم وعده دادیم، گفتیم جوانان، زنان، اقوام و اقلیت‌ها، پای این عهد و پیمان‌مان ایستادیم”.
این بخش از سخنان روحانی به چند وعده مختلف او مربوط می‌شود. از جمله می‌توان به بحث انتخاب معاون رییس‌جمهوری از میان اقلیت‌ها، رفع تبعیض‌های قومیتی و دیگر وعده‌هایی که در این زمینه داده بود، اشاره کرد.
دربارع مسایل مربوط به حقوق زنان و برابری‌های جنسیتی، روحانی در ایام انتخابات از مواردی چون رفع تبعیض‌های جنسیتی، انتخاب وزیر زن و حضور زنان در ورزشگاه‌ها اشاره کرد که هیچ‌کدام از آن‌ها به شکل کامل محقق نشده‌اند.
محیط زیست
هم‌زمان با برگزاری مراسم گزارش اجرای حقوق‌شهروندی، مدارس شهر تهران – و برخی شهرهای دیگر ایران – به دلیل آلودگی هوا تعطیل بود. روحانی بااشاره به همین مساله، گفت: “به وزیر صنعت و وزیر نیرو و وزیر نفت و مسئول محیط زیست می‌گویم، این مسئولیت سنگین ماست. صنعت ما باید درست شود. خودرو و نیروگاه و بنزین و گازوییل و وسایل گرم‌کننده منزل‌های ما باید درست شود. همه باید دست به دست هم دهیم”.
روحانی در دوره اول ریاست‌جمهوری خود وعده داد بود مانع خشک شدن دریاچه ارومیه شود و پیگیر حل دیگر مشکلات محیط زیستی هم باشد. آنچه که رییس‌جمهوری در این همایش گفت، احتمالا با تبدیل شدن به قانون امکان اجرایی شدن خواهد داشت. مساله‌ای که در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۶ از جمله وعده‌های روحانی بود.
در “برنامه دولت دوازدهم” روحانی وعده داد بود که “برنامه‌ی جدی برای پیگیری تصویب و اجرایی شدن لوایح تدوین شده در دولت یازدهم، در دستور کار دولت دوازدهم خواهد بود. پیگیری تصویب چهار لایحه در اولویت خواهد بود: ۱. لایحه‌ی هوای پاک، ۲. لایحه‌ی حفاظت خاک، ۳. لایحه‌ی ارزیابی محیط زیستی، و ۴. لایحه‌ی حفاظت از تالاب‌ها”.
