سیاست خارجی دولت حسن روحانی در یک سال اخیر به شکنندهترین وضعیت خود بعد از سال ۱۳۹۲ رسیده است. اگرچه روحانی موفق شد در دور اول ریاست جمهوری خود، انزوای دیپلماتیک ایران را بشکند، اما با آغاز دور دوم ریاست جمهوری او، ورق کاملا برگشت.
پیش از این و بعد از به سرانجام رسیدن برجام در سال ۱۳۹۴، آیتالله خامنهای رهبر ایران با ادامه مذاکرات با ایالات متحده و «عادیسازی روابط با آمریکا» مخالفت کرده و آن را خلاف «مبانی قدرت و امنیت» ایران دانسته بود. اما به نظر میرسید واژه «برجام ۲» در سخنرانیهای نوروزی روحانی و آیتالله خامنهای ایران در فروردین ۱۳۹۵، به مناقشه بدل شده بود، اما این مناقشه خیلی زود به سود رهبر ایران پایان یافت.
با این همه روحانی در زمان تبلیغات انتخاباتی هم وعده داده بود سیاست خارجی را با همان دست فرمان دولت یازدهم ادامه دهد و قول داده بود: «من آمادگی دارم در چهار سال بعد غیر از تحریمهای هستهای که در این چهار سال برداشتم، بقیه تحریمها را هم به خوبی و با قدرت بردارم و عزت و منفعت ایران را به ملت برگردانم».
قولی که با مخالفتها در داخل و عوض شدن بازی در خارج از ایران هرگز عملی نشد. یک سال بعد از پیروزی روحانی در انتخابات اردیبهشت ۱۳۹۶، دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریکا اعلام کرد ایالات متحده از برجام خارج میشود. با این همه اتحادیه اروپا و سایر اعضای توافق جامع هستهای ضمن محکوم کردن این اقدام آمریکا، اعلام کردند در توافق باقی خواهند ماند.
طرح بازسازی سازوکار ویژه ایران و اروپا که در دی ماه ۱۳۹۷ به مرحله اجرایی رسید، در دستور کار مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا قرار گرفت، اما مقامهای ایرانی بارها از تاخیر و تعلل اروپا در اجرای این کانال انتقاد کردهاند. آیتالله خامنهای در سخنرانی روز اول فروردین ۱۳۹۸ در مشهد، سازوکار ویژه مالی را «یک شوخی تلخ» توصیف کرد
دو ماه بعد از این واقعه حسن روحانی به اروپا (اتریش و سوئیس) سفر کرد. با این همه همزمان با سفر او ایران متهم به تلاش برای انجام اقدامات تروریستی در دانمارک و فرانسه و هلند شد.
چند روز پیش از سفر روحانی به اروپا پلیس بلژیک اعلام کرد یک زوج بلژیکی ایرانی تبار را به ظن تلاش برای بمبگذاری در همایش سازمان مجاهدین خلق در پاریس دستگیر کرده است. به دنبال این حادثه یک دیپلمات ایرانی مقیم اتریش هم در آلمان دستگیر شد.
چندی بعد دانمارک هم ایران را متهم به طراحی سوءقصد به یک فعال اپوزیسیون در این کشور کرد. وزیر خارجه دانمارک با فراخواندن سفیر خود از تهران اعلام کرد این کشور «به هیچ وجه نمیتواند بپذیرد که نیروهای اطلاعاتی ایران به دنبال هدف قرار دادن کسی در داخل خاک دانمارک باشند». این کشور اعلام کرد در نظر دارد از اتحادیه اروپا بخواهد که تحریمهای جدیدی علیه تهران در نظر بگیرد.
در تاریخ ۱۸ دی ۱۳۹۷، اتحادیه اروپا با تصویب آئیننامه شماره ۲۰۱۹/۲۴ نام دو شخص و یک نهاد ایرانی را در فهرست گروههای تروریستی قرار داد. در این آئیننامه اسدالله اسدی، سعید هاشمیمقدم و معاونت امنیت داخلی وزارت اطلاعات ایران به این فهرست که در سال ۲۰۰۱ تهیه شده اضافه شدند.
سال گذشته و پس از خروج آمریکا از برجام، روحانیسنج به اعتبار اینکه روابط نسبتا گرم ایران و اروپا این وعده را به این دلیل همچنان محققشده ارزیابی کرده بود که ایران با «انزوای دیپلماتیک» زمان محمود احمدینژاد همچنان فاصله داشت. با این همه در این مدت علاوه بر ایجاد چالشهای جدید در روابط ایران و اروپا، صحبت از «احتمال زیاد» خروج ایران از توافق هستهای هم در میان است.
با این اوصاف روحانیسنج این وعده را از وضعیت «محققشده» خارج میکند و تا زمان به سرانجام رسیدن روابط و مذاکرات فعال دیپلماتیک میان ایران و اروپا، آن را به حالت «در حال پیگیری» برمیگرداند.