آیا زلزله کرمانشاه با طوفان کاترینا قابل مقایسه است؟
حسن روحانی رئیس جمهوری ایران، چهارشنبه هشتم فروردین سال ۱۳۹۸، پس از بازدید از مناطق سیل‌زده در جلسه شورای هماهنگی مدیریت بحران استان مازندران شرکت کرد و با اشاره به خدمات دولت در امدادرسانی به زلزله‌زدگان کرمانشاه و بازسازی مناطق زلزله‌زده این استان، خواستار مقایسه آن با اقدامات دولت آمریکا در مواجهه با سیل نیواورلئان در ایالت لوئیزیانا شد و گفت:
«شما آن وضعیت در آن کشورهای پیشرفته را با زلزله کرمانشاه مقایسه کنید و کاری که مردم با عظمت و نیروهای امدادی ما انجام دادند».
مقایسه آنچه در سال ۲۰۰۵ در شش ایالت آمریکا از جمله لوئیزیانا و شهر نیواورلئان رخ داد با زلزله پاییز ۱۳۹۶ در استان کرمانشاه، شاید به لحاظ حجم خسارت مقایسه درستی نباشد، ولی روحانی‌سنج برای شفاف‌سازی ادعای رئیس جمهوری ایران، تلاش می‌کند تا با استناد به فکت‌ها و آمارهای رسمی تصویری نسبتا روشن از دو واقعه ترسیم کند.
سیل ۲۰۰۵ نیواورلئان معروف به طوفان کاترینا
آگوست سال ۲۰۰۵ طوفان کاترینا، رکورد ویرانگرترین طوفان تاریخ آمریکا را به نام خود ثبت کرد، طوفانی که شش ایالت همسایه با رودخانه می‌سی‌سی‌پی از جمله ایالت لوئیزیانا و شهر معروف نیواورلئان را ویران کرد. سیل ناشی از طوفان کاترینا، شهر نیواورلئان را به یک ویرانه تبدیل کرد.
در ایالت لوئیزیانا، در مجموع ۱۵۷۷ نفر کشته شدند. با مطالعات انجام شده روی ۹۷۱ از کشته‌شدگان روشن شد که ۴۰درصد افراد به دلیل غرق شدن، ۲۵درصد به دلیل آسیب‌های جسمی ناشی از سیل و ۱۱درصد آنان به دلیل مشکلات قلبی فوت کردند.
اما جالب است بدانید:
۱- دولت ایالتی از چند روز قبل از وقوع طوفان، مردم را از این تهدید بزرگ مطلع کرد، طوری که ۷۰ تا ۸۰درصد جمعیت ۴۸۰هزار نفری این شهر، قبل از وقوع طوفان، شهر را تخلیه کردند و در ایالت‌های امن همجوار مثل تگزاس اسکان داده شدند. مابقی افراد یا کسانی بودند که یا خود حاضر به ترک شهر نشده یا افرادی بودند که در انزوا زندگی می‌کردند و رسانه‌ها را دنبال نمی‌کردند و در واقع از دایره اطلاع‌رسانی دولتی خارج بودند.
۲- کمک‌های دولت فدرال آمریکا با پنج روز تاخیر به ایالت لوئیزیانا رسید. اما لازم است بدانید تاخیر در ارسال کمک‌های دولت فدرال به معنی تاخیر در امدادرسانی نیست بلکه دولت ایالتی امدادرسانی را از قبل از وقوع سیل با اطلاع‌رسانی و اتخاذ تدابیر لازم شروع کرده بود. معمولا وقتی دولت محلی احساس نیاز می‌کند، دولت فدرال به کمک دولت ایالتی می‌شتابد، در این طوفان از قبل معلوم بود که دولت ایالتی قادر به مدیریت بحران نیست، از این حیث انتقاداتی به دولت فدرال وارد شد.
۳- جبران خسارات در آمریکا بر خلاف ایران، صرفا بر عهده دولت یا به تعبیری از جیب کل مردم، بلکه بر عهده شرکت‌های بیمه است. در مجموع پنج ایالت خسارت دیده در سیل تعداد ۱ میلیون ۷۰۰ هزار نفر از بیمه ادعای خسارت کردند که ۶۳درصد ساکن ایالت لوئیزیانا بودند. شرکت‌های بیمه، در مجموع ۴۱میلیارد و ۱۰۰میلیون دلار خسارت پرداخت کردند. تا سال ۲۰۰۷ یعنی حدود دو سال پس از وقوع سیل، شرکت‌های بیمه با ۹۹درصد آسیب‌دیدگان تسویه حساب کردند.
۴- ستاد مدیریت بحران در آمریکا، اف، ایی، ام، ا، طی ده سال پس از وقوع سیل، در مجموع ۱۵ میلیارد دلار برای بازسازی جاده‌ها و ساختمان‌های عمومی و مبلغ ۶ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار به بیش از یک‌میلیون آسیب‌دیده برای جبران خسارات حادثه کاترینا پرداخت کرد. در مجموع دولت آمریکا در طول ده سال بازسازی این مناطق و دوره توانبخشی و حمایتی آسیب‌دیدگان، ۷۵ میلیارد دلار از ۱۲۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار خسارت وارده را تامین کرد و مابقی نیز توسط شرکت‌های بیمه پرداخت شد.
۵- برای درک وسعت حادثه توجه به جمعیت این شهر می‌تواند مفید باشد. جمعیت نیواورلئان در سرشماری سال ۲۰۰۰، معادل ۴۸۴ هزار و ۶۷۴ نفر بود. در سرشماری سال ۲۰۰۶ یعنی حدود یک سال پس از وقوع طوفان کاترینا به ۲۳۰ هزار نفر کاهش پیدا کرد. یعنی نیمی از جمعیت به دلیل از دست دادن خانه و کاشانه خود به نیواورلئان برنگشتند. اما با اتمام پروسه بازسازی، در سال ۲۰۱۷ جمعیت این شهر مجدد به ۳۹۳ هزار نفر بازگشت.
زلزله استان کرمانشاه
۲۱ آبان ۹۶ زلزله‌ای به بزرگی ۷/۳ ریشتر استان کرمانشاه را لرزاند. مرکز زلزله منطقه «ازگله» در نزدیکی مرز ایران و عراق قرار داشت و بیشترین خسارات را متوجه سرپل ذهاب، قصرشیرین، ثلاث باباجانی و کرند کرد. بطوریکه در این زلزله بالای ۶۰۰ نفر فوت کردند و بیشتر از ۷ هزار نفر مصدوم شدند. این زلزله به ۹ شهرستان و ۱۹ بخش، ۲۲ شهر ۵۱ دهستان و هزار و ۹۳۲ روستای استان کرمانشاه خسارت وارد کرد. (گزارش کامل اقدامات انجام شده در کرمانشاه را در این لینک بخوانید)
جمع‌بندی
حسن روحانی رئیس جمهور، پس از بازدید از مناطق سیل‌زده، در جلسه شورای هماهنگی مدیریت بحران استان مازندران شرکت کرده و با اشاره به خدمات دولت در امدادرسانی به زلزله‌زدگان کرمانشاه و بازسازی مناطق زلزله زده این استان، خواستار مقایسه آن با اقدامات دولت آمریکا در مواجهه با سیل نیواورلئان در ایالت لوئیزیانا شده و گفته: «شما آن وضعیت در آن کشورهای پیشرفته را با زلزله کرمانشاه مقایسه کنید و کاری که مردم با عظمت و نیروهای امدادی ما انجام دادند».
طوفان سال ۲۰۰۵ که شش ایالت آمریکا از جمله لوئیزیانا و شهر نیواورلئان را در هم نوردید، مشهور به طوفان کاترینا، ویرانگرترین طوفان تاریخ آمریکا است. شاید مقایسه این طوفان با زلزله سال ۲۰۱۷ استان کرمانشاه، مقایسه درستی لحاظ شدت بحران و حجم خسارت نباشد ولی روحانی سنج به دعوت حسن روحانی و برای شفاف سازی ادعای رئیس جمهور ایران، این دو رویداد را با هم مقایسه و به این نتایج دست یافته است:
۱- دولت ایالت لوئیزیانا، قبل از وقوع حادثه، مردم را مطلع و موفق می‌شود ۷۰ تا ۸۰ درصد جمعیت ۴۸۰هزار نفری نئواورلئان را از شهر خارج و در دیگر ایالت‌های امن همجوار اسکان دهد.
۲- در نیواورلئان، ۱۵۷۷ نفر و در کرمانشاه ۶۲۰ نفر کشته می‌شوند.
۳- دولت ایالتی از قبل از حادثه، امدادرسانی را با تجهیزات مدرن آغاز و دولت فدرال پس از پنج روز به کمک دولت ایالتی می‌شتابد.
۴- در ایالت لوئیزیانا شرکت‌های مسئول پرداخت خسارات افراد هستند. شرکت‌های بیمه ظرف دو سال بالغ بر ۴۱ میلیارد دلار پرداخت و با ۹۹ درصد خسارت دیدگان تسویه حساب کرده است.
۵- ستاد مدیریت بحران آمریکا، طی ده سال از وقوع حادثه ۷۵ میلیارد دلار برای بازسازی اماکن عمومی، جاده‌ها و کمک به آسیب‌دیدگان هزینه کرد. گفته شده دولت ایران در سال ۹۷ جمعا ۵ هزار ۳۲۵ میلیون تومان برای بازسازی مناطق زلزله‌زده اعتبار در نظر گرفته که روشن نیست چه میزان از این بودجه هزینه شده و چه مقدار تنها روی کاغذ تخصیص یافته است.
روحانی سنج، بر این باور است که بحران‌های ناشی از رویدادهای طبیعی ویرانگر همچون سیل، زلزله، طوفان در همه جای دنیا، به سختی قابل مدیریت است و دولتی نیست که بتواند نهایت رضایت آسیب‌دیدگان را جلب کند. همه جا از جمله در آمریکا، نیز کاستی وجود دارد ولی در برخی کشورها کاستی ها بیشتر است. نکته مهم این است که ساختارها به گونه‌ای طراحی شوند که آسیب‌دیدگان حداقل، نگران خسارات مادی نباشند و دستگاه‌های مسئول به موقع اطلاع‌رسانی و در سریع‌ترین زمان ممکن امدادرسانی کنند. اینکه شهروند آسیب‌دیده برای جبران خسارات، مجبور باشد در برابر استاندار یا وزیر کشور گریه کند تا شاید بخشی از خسارات را بتواند دریافت کند، موضوعی است که نشان می‌دهد ساختار درست طراحی نشده و قربانیان علاوه بر آسیب های جانی، بیش از اندازه نگران آسیب های مادی هم هستند.
از این رو روحانی‌سنج ضمن تاکید بر شایسته نبودن اینگونه قیاس‌ها، معتقد است حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران، می‌کوشد کاستی‌ها را با بزرگ‌نمایی خدمات حداقلی دولت، مخفی کند.
منابع:
