آمار نادرست ظریف از مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، روز ۲۸ مرداد سال ۹۸ طی سفرش به سوئد، در نشستی با حضور خبرنگاران، نمایندگان سازمان‌های غیر دولتی، نمایندگان پارلمان و سیاستمداران، به پرسش‌های حاضران شرکت‌ کرد. او در پاسخ به انتقادات درباره نقض حقوق بشر در ایران گفت:

در هر انتخابات ریاست جمهوری ۷۳٪ مردم ایران شرکت می‌کنند.

او این مشارکت را نشانه حمایت مردم از حکومت جمهوری اسلامی دانست و گفت: بسیاری  می‌گویند اگر در انتخابات شرکت نکنند یارانه شان قطع می‌شود ولی این واقعیت ندارد، چرا که ۲۷ درصد مردم در انتخابات شرکت نمی‌کنند ولی تاکنون یارانه کسی قطع نشده است. او می‌افزاید: حکومت جمهوری اسلامی از خارج کشور حمایت نمی شود بلکه با اتکاء به حمایت مردم در قدرت باقی مانده است. 

او در بخش دیگری از این گفت‌گو وقتی با سوال‌های در خصوص حقوق زنان و حقوق دگرباشان جنسی مواجه شد گفت: «چطور ممکن است ما به مردم ظلم بکنیم، آنها را سرکوب کنیم ولی مجدد ۷۳ درصد آنها در انتخابات شرکت کنند و از حکومت حمایت کنند. او خواستار توجه به واقعیت‌های جامعه ایران شده و نقض حقوق بشر در ایران را رد کرده و معتقد است قانون پوشش، قانون مربوط به دگرباشان و دیگر قوانین جاری در کشور، قوانین داخلی است و حاکمیت قانون در اولویت قرار دارد. هر چند برخی قوانین بد باشند که باید در مکانیزم قانونی و دموکراتیک تغییر کنند.»

مشارکت ۷۳درصدی در انتخابات ریاست جمهوری؟

آمار رسمی نشان می‌دهد که برخلاف ادعای جواد ظریف مبنی بر اینکه در هر انتخابات ریاست جمهوری، ۷۳ درصد مردم شرکت می‌کنند، تنها در سه دوره از انتخابات ریاست جمهوری، بالای ۷۳ درصد واجدین شرایط شرکت کرده‌اند. در بقیه ادوار، مشارکت مردم زیر ۷۳ درصد بوده است. بیشترین مشارکت مردمی در انتخابات سال ۱۳۸۸ با ۸۴.۸٪ و کمترین دوره به سال ۱۳۷۲ باز می گردد که تنها ۵۰ درصد مردم در انتخابات شرکت کردند.

میانگین مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری

فرض می‌گیریم منظور آقای ظریف از «در هر انتخابات» «میانگین مشارکت» است و صحت و سقم ادعایش را بررسی می‌کنیم.

از سال ۱۳۵۸ که اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری در نظام جمهوری اسلامی ایران برگزار شد تا آخرین دوره آن که در سال ۱۳۹۶ برگزار شد، مردم ایران جمعا ۱۳بار (یک بار انتخابات دو مرحله‌ای برگزار شده است)، برای انتخاب رئیس جمهور، پای صندوق‌های رای رفته‌اند. آمار نشان می‌دهد که به طور متوسط میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ۶۶.۸درصد بوده است. 

آمار ادوار انتخابات ریاست جمهوری در ایران

طبق این آمار، میانگین مشارکت مردم در ادوار انتخابات ریاست جمهوری، ۶۶.۸ است. 

جمع‌بندی

جواد ظریف وزیر امور خارجه دولت حسن روحانی، در نشستی در سوئد، مدعی شد: «در هر انتخابات ریاست جمهوری ۷۳٪ مردم ایران شرکت می‌کنند.» او این نرخ مشارکت را نشانه حمایت ایرانیان از نظام جمهوری اسلامی دانست.

بررسی‌های ما نشان می‌دهد که:

۱- در سیزده انتخابات ریاست جمهوری که از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۹۶، در ایران برگزار شده تنها در سه دوره بالای ۷۳درصد واجدین شرایط شرکت کرده‌اند. میانگین مشارکت مردم در این سیزده انتخابات ۶۶.۸درصد بوده است.

۲- اینکه شرکت در انتخابات در ایران تا چه اندازه به معنای تایید حاکمیت است، جای بحث و تحلیل دارد. کمااینکه رهبر ایران پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۶ به صراحت اعلام کرد «کسانی که نظام و رهبری را قبول ندارند هم پای صندوق رای بیایند.» همچنین دو انتخابات ریاست جمهوری که با بیشترین مشارکت مردمی همراه شده (انتخابات سال ۷۶ و ۸۸)، بخش عمده آراء اعتراضی بوده است.

با همه این‌ها، آنچه مشخص است این است که ادعای جواد ظریف مبنی بر مشارکت ۷۳درصدی در انتخابات ریاست جمهوری، گفته‌ای نادرست است.