مهار تورم
مهار تورم
گاهشمار وعده
-
آخرین گزارش مرکز آمار ایران که روز اول شهریور ۱۳۹۹ منتشر شده نشان می‌دهد شاخص بهای کالا و خدمات در مرداد امسال به رقم ۲۳۴/۷ رسیده است. با این حساب نرخ تورم ماهانه در مرداد ماه ۳/۵ درصد ثبت شده که دومین رقم بزرگ تورم ماهانه در ۱۶ ماه گذشته است. بیشترین رکورد تورم ماهانه در تیر ماه با رکورد ۶/۵ درصد به ثبت رسید. با این حساب در فاصله دو ماه نخست تابستان امسال متوسط تورم قیمت سبد کالا و خدمات در کشور بیش از ۱۰ درصد بوده است.
داده‌های تورم نشان می‌دهد شاخص تورم نقطه‌ای که میزان قیمت‌ها به نسبت سال گذشته همین موقع را نشان می‌دهد هم بعد از ۱۱ ماه دوباره به بالای ۳۰ درصد رسیده است. با این حساب باید منتظر افزایش نرخ تورم سالانه در ماه‌های آینده بود.
پیش‌تر بانک مرکزی ایران اعلام کرده بود برای اولین بار اقدام به هدف‌گذاری تورم در سال ۱۳۹۹ کرده و نرخ تورم ۲۲ درصدی را با در نظر گرفتن یک بازه مثبت و منفی ۲ درصدی هدف تورمی امسال تعریف کرده است. با توجه به آمار ثبت شده در پنج ماه نخست امسال، رسیدن به این هدف دور از ذهن و بعید به نظر می‌رسد.
وعده «مهار تورم» همچنان در فهرست وعده‌های «محقق‌نشده» روحانی‌سنج قرار دارد.
-
براساس گزارش تازه مرکز آمار ایران که روز دوشنبه اول اردیبهشت ۱۳۹۹ منتشر شد، نرخ تورم سالانه فروردین ماه ١٣٩٩ برای خانوارهای کشور به ٣٢,٢ درصد رسیده که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل، ٢.٦ واحد درصد کاهش نشان می‌دهد.
آمار نرخ تورم ماهانه فروردین ١٣٩٩ به ٢,١ درصد رسیده که در مقایسه با ماه قبل، ٠.٦ واحد درصد افزایش داشته است. تورم ماهانه برای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» و «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» به ترتیب ٥.١ درصد و ٠.٨ درصد بوده است.
اگرچه آمار تورم سالانه و نقطه‌ای کاهش نسبی پیدا کرده، اما همچنان تورم ماهانه نگران کننده است. اگر این میزان تورم ماهانه یک سال دوام داشته باشد، در انتهای سال نرخ تروم سالانه به بیش از ۲۸ درصد خواهد رسید.با این حساب وعده مهار تورم همچنان «محقق نشده» است.
-
آخرین گزارش تورم مرکز آمار ایران* نشان می‌دهد شاخص بهای کالا و خدمات در مهر ماه ۱۳۹۸ به ۱۸۴.۹ رسیده است. این عدد به نسبت شهریور ماه ۱.۹ درصد افزایش داشته و به نسبت مهر ۱۳۹۷ تورم نقطه به نقطه ۲۸.۳ درصد رسیده است. نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به مهر ماه امسال هم ۴۲ درصد محاسبه شده است.
با این حساب متوسط شاخص بهای کل کشور در هفت ماه نخست سال ۱۷۸.۱ محاسبه می‌شود. این در حالی است که شاخص بها در هفت ماه نخست سال ۱۳۹۷، برابر ۱۲۴.۴ ب.د. به تعبیری متوسط تورم تا اینجای کار در سال ۱۳۹۸ برابر ۴۳.۱ درصد است. این عدد دومین رکورد بزرگ تورم در ۷۵ گذشته است. آن طور که آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهند بعد از سال ۱۳۲۲ تا ۱۳۹۸ به جز یک سال نرخ تورم سالانه هیچ گاه بیش از ۳۵ درصد نبوده است. بیشترین نرخ تورم در سال ۱۳۷۴ برابر با ۴۹.۴ درصد به ثبت رسیده است.
با این همه شاخص‌های تورم نقطه به نقطه، بعد از اردیبهشت ماه رو به کاهش گذاشته است. اما تغییرات تورم ماهانه روند ثابتی نداشته و نمودار در ۷ ماه گذشته بالا و پایین شده است. نرخ تورم ماهانه در مهر ماه (۱.۷۶ درصد) سومین عدد بزرگ در ۷ ماه گذشته و نزدیک به میانگین تورم ماهانه تا اینجای سال ۱۳۹۸ است.
اگر در چند ماه آینده سیر تغییر قیمت‌ها در همین حد باشد، یعنی متوسط قیمت سبد کالا و خدمات هر ماه ۱.۷۶ درصد افزایش پیدا کند، نرخ تورم دوازده ماهه در پایان سال به 34.8 درصد خواهد رسید.
صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده نرخ تورم سال ۲۰۱۹ به ۳۵.۷ درصد برسد. این سازمان بین‌المللی نرخ تورم در سال آینده میلادی را هم ۳۱ درصد پیش‌بینی کرده است. اگر این پیش‌بینی محقق شود به معنی آن خواهد بود که سیر افزایش قیمت‌ها در ماه‌های آینده هم تداوم خواهد داشت.
نمودار بالا سیر تغییرات تورم نقطه به نقطه را نشان می‌دهد. وضعیت کنونی در حد مهر ماه گذشته است. با اینکه جهت نمودار تورم نقطه‌ای کاهش داشته، اما هنوز نشانه‌ای قابل اطمینان از مهار تورم، به معنی بازگشت ثبات نسبی به اقتصاد ایران، شبیه وضعیتی که در سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ حاکم بوده به چشم نمی‌خورد.
با این حساب این وعده همچنان در فهرست وعده‌های محقق‌نشده حسن روحانی قرار دارد.
* نکته مهم: عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی روز یکشنبه ۶ آبان ۱۳۹۸ در حساب کاربری خود در اینستاگرام، اعداد و ارقام متفاوتی را به نقل از اداره آمارهای اقتصادی بانک مرکزی اعلام کرده و مدعی شده نرخ تورم ماهانه در مهر ماه، کاهنده بوده و به ۰/۶ درصد رسیده است. این عدد تقریبا یک سوم تورم ماهانه مرکز آمار ایران است و بیش از هر چیز عمق اختلاف آماری برای محاسبه یک شاخص ثابت به عنوان تورم را نشان می‌دهد. اما فارغ از این اختلاف آماری، به دلیل عدم انتشار آمارهای بانک مرکزی، در حال حاضر تنها گزارش موجود که در آن جزییات و ریز اطلاعات مربوط به تورم موجود است، گزارش‌های مرکز آمار ایران است. روحانی‌سنج چنانچه پیش‌تر اعلام کرده با احتیاط تنها داده‌های موجود، یعنی گزارش‌های مرکز آمار ایران را مبنای بررسی وعده‌ها می‌داند.
-
آخرین گزارش مرکز آمار ایران که در نخستین روز سال ۱۳۹۸ منتشر شده همچنان نشان از جهش تورمی بزرگی دارد که از نخستین روزهای سال گذشته آغاز شد و در پایان سال تمام رکوردهای سابق را یکی پس از دیگری شکست.
بر اساس این گزارش نرخ تورم نقطه به نقطه در اسفند ۱۳۹۷ به رکورد ۴۷/۵ درصد رسید. این عدد دست کم در ۲۰ سال اخیر بالاترین عدد ثبت شده در گزارش‌های مرکز آمار ایران است. پیش از این بالاترین رکورد در آخرین ماه‌های ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد در خرداد ۱۳۹۲ ثبت شده بود. در آن زمان حسن روحانی، خود را برای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم آماده می‌کرد و یکی از وعده‌های او مهار تورم بود.
در خرداد ۱۳۹۲، نرخ تورم نقطه به نقطه در مناطق شهری ۴۱/۴ درصد و در مناطق روستایی به ۴۷/۳ درصد رسیده بود. حالا بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم در مناطق شهری ۴۶/۶ درصد و در مناطق روستایی ۵۲/۷ درصد محاسبه شده است.
نمودار بالا سیر تغییرات تورم را در فاصله فروردین ۱۳۸۲ تا اسفند ۱۳۹۷ نشان می‌دهد. چنانکه از نمودار پیدا است سیر نزولی نمودار بعد از خرداد ۱۳۹۲ آغاز می‌شود و از اواسط سال ۱۳۹۴ اوضاع به ثبات نسبی می‌رسد، اما با شروع سال ۱۳۹۷ بازی به هم می‌خورد و این بار منحنی تورم با شتابی به مراتب بیش از گذشته روند صعودی پیدا می‌کند.
تردیدی نیست افسار تورم از دست دولت در رفته است حسن روحانی، پس از یک دوره موفقیت نسبی دیگر کنترلی بر اوضاع تورم ندارد. با این اوصاف وعده مهار تورم را به طور باید «محقق نشده» به حساب آورد.
-
آخرین آمارهای رسمی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران نشان می‌دهد روند افزایش قیمت‌ها در ایران باعث شده نرخ تورم دوازده ماه در تابستان ۹۷، دو رقمی شود. بر همین اساس بانک مرکزی ایران، نرخ تورم دوازده ماهه مهر ماه را ۱۵/۹ درصد و مرکز آمار ایران ۱۳/۴درصد محاسبه کرده‌اند.
نمودار اینتراکتیو زیر نشان می‌هد چطور شاخص قیمت‌ها در ایران از فروردین ۱۳۹۵ تا مهر ماه ۱۳۹۷ افزایش یافته است. چنانکه پیداست شیب منحنی از ابتدای سال ۱۳۹۷، به طور ملموسی بیشتر شده است.
برآوردهای روحانی‌سنج در بررسی وعده «رساندن تورم به زیر ۲۵درصد» نشان می‌دهد، نرخ تورم بعد از چهار سال دوباره به بالای ۲۵ درصد رسیده است. این موضوع نشان می‌دهد هم بازار که بعد از سال ۱۳۹۲ به ثبات نسبی رسیده ود، دوباره بی‌ثبات شده و هم سطح عمومی قیمت‌ها جهش ناگهانی داشته است. معنی این گزاره‌ها این است که مهار تورم از دست دولت خارج شده و این وعده شکست خورده است. به همین دلیل روحانی‌سنج وضعیت این وعده را به «محقق نشده» تغییر می‌دهد.
می‌توانید تغییرات نرخ تورم ماهیانه را (بر اساس تورم ۱۲ ماه) از آغاز سال ۱۳۹۵ تا مهر ماه ۱۳۹۷، در جدول زیر مشاهده کنید.
-
مهار تورم پیش و پس از انتخابات همواره در صدر وعده‌های حسن روحانی بود. او در گزارش ۱۰۰ روزه‌اش، از هدف دولتش برای رساندن نرخ تورم به ۳۵ درصد در پایان امسال و تحقق تورم ۲۵ درصدی در پایان سال آینده خبرداد. چندی پیش محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت از موفقیت دولت در تحقق این وعده خبر داد. بر اساس گزارش‌های آماری بانک مرکزی و مرکز آمار ایران که در ماه‌های اخیر به طور منظم منتشر می‌شوند ادعای سخنگوی دولت درباره کنترل شتاب تورم را تایید می‌کنند. از این رو گروه تحقیق روحانی‌سنج وضعیت پیگیری این وعده‌ی روحانی را به «محقق شده» تغییرمی دهد. لازم به ذکر است که نظارت بر وضعیت اقتصاد و تورم ایران از سوی گروه تحقیق ادامه خواهد یافت و چنانچه تغییرات منفی مشاهده شود طبعا در وضعیت این وعده در روحانی‌سنج نیز تاثیر خواهد داشت.
-
یکی دیگر از وعده‌های اقتصادی حسن روحانی مهار تورم بود. همچنین سیاست‌های اعلام شده از سوی علی طیب‌نیا وزیر اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی و محمدباقر نوبخت معاون برنامه‌ریزی رییس جمهوری، مهار تورم از اهداف اصلی دولت است بنا بر آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی و همچنین مرکز آمار ایران، دولت حسن روحانی توانسته «روند افزایشی» نرخ تورم را در پایان مهرماه کاهش دهد.
روحانی‌سنج این وعده حسن روحانی را به «در حال پیگیری» ارتقا می‌دهد. با این تاکید که بنا بر گفته خود مقام‌های اقتصادی دولت یازدهم مهار نرخ تورم در کوتاه مدت امکان پذیز نیست اما دولت موفق شده از شتاب افزایش نرخ تورم جلوگیری کند
