رسیدگی به رفع حصر سران جنبش سبز

گاهشمار وعده

به‌روز شده در ۱۴۰۰/۴/۲۱

به‌روز شده در ۱۳۹۷/۵/۲۸

گرچه با وجود برخی وعده‌ها – از جمله سخنان علی مطهری، نایب رییس مجلس، درباره احتمال رفع حصر تا پایان سال ۹۶ این اتفاق رخ نداد، اما اردیبهشت ماه ۹۷ حسین کروبی، فرزند مهدی کروبی، خبر داد که براساس «شنیده‌‌ها»ی او «مسئولان به صورت جدی دنبال رفع حصر هستند»، ضمن آن‌که به گفته او در حال حاضر «خواهران و اخوی آقای موسوی هم اخیرا می‌توانند به دیدار محصوران بروند فرزندانشان هم می‌توانند شب نزد پدر و مادر خود بمانند که البته این مساله در مورد فرزندان آقای کروبی هم صادق است». 

همچنین پس از انتشار اخباری درباره رفع حصر از زهرا رهنورد، فرزندان موسوی و رهنورد این خبر را تکذیب کردند.

از سوی دیگر حسن روحانی اخیرا در دیداری با فراکسیون امید مجلس دهم، گفته است که او هیچ‌گاه «وعده رفع حصر» نداده، چرا که «تحقق آن در حیطه وظایف رییس‌جمهوری نیست». با این حال او در این دیدار گفت که همواره با حصر مخالف بوده و پیگیر این مساله هم بوده، اما «روند پیگیری را خبری نکرده‌ام چون می‌دانستم نتیجه معکوس خواهد داشت». او همچنین اضافه کرده است که در این‌باره به «مسئولان» کشور «تذکر کتبی» داده است.

در تحولی دیگر حسین کروبی، فرزند مهدی کروبی، به نقل از «یک منبع موثق» خبر داد که شورای عالی امنیت ملی رفع حصر را تصویب کرده و مصوبه آن را برای رهبر جمهوری اسلامی فرستاده است و اگر آیت‌الله خامنه‌ای تا ده روز در این‌باره اظهارنظر نکند، این مصوبه خودبه‌خود اجرایی خواهد شد. با این حال این خبر از سوی غلام‌رضا حیدری – نماینده مجلس و عضو کمیته رفع حصر – و به نقل از علی لاریجانی تکذیب شد.

به‌روز شده در ۱۳۹۶/۱۲/۲۷

از ابتدای بهمن ماه سال جاری، اعلام شد که پس از هفت سال حصر، محدودیت ملاقات میرحسین موسوی و زهرا رهنورد با خانواه درجه یک (دختران و خانواده آن‌ها) رفع شده است. به این ترتیب سه فرزند موسوی و رهنورد، می‌توانند هر زمانی که مایل باشند به دیدار آن‌ها بروند.

علاوه بر این سایت کلمه، نزدیک به میرحسین موسوی، نوشت که در ماه جاری «تعداد دیگری از خانواده رهنورد، از جمله برادر و چند نفر از اعضای نزدیک نیز اجازه یافته‌اند که در منزل مادر رهنورد و هنگامی که بر بالین مادر بیمارش حاضر بوده با او دیدار داشته باشند» و همچنین «خواهران میرحسین نیز توانستند به همراه همسرانشان در منزل بن‌بست اختر با وی دیدار داشته باشند».

کم شدن محدودیت‌ها برای موسوی و رهنورد، حدود یک ماه پس از کم شدن همین محدودیت‌ها برای مهدی کروبی رخ می‌دهد. مهدی کروبی پاییز سال جاری اعتصاب غذا کرد، سپس در بیمارستان بستری شد و پس از آن «اعضای خانواده از جمله فرزندان، عروس‌ها و نوه‌ها هروقت بخواهند می‌توانند به ملاقات وی بروند».

علاوه بر این در این مدت خبر رفع حصر زهرا رهنورد هم منتشر شد که کمی بعدتر از سوی رهنورد و دیگر اعضای خانواده او تکذیب شد. این خبر ابتدا از سوی الیاس حضرتی، نماینده مجلس و مدیرمسئول روزنامه اعتماد، منتشر شد. اما رهنورد در دیدار با فرزندان خود این خبر را تکذیب کرد و گفت: «رفع حصر رهنورد بدون میرحسین موسوی هیچ معنایی ندارد».
با این حال علی مطهری، نماینده مجلس، خبر داد که برخی «مسئولان امنیتی و قضایی» در ملاقات‌ها گفته‌اند «به دنبال این هستند که تا پایان سال [۹۶] به این موضوع خاتمه بدهند. ما هم منتظریم آیا آن‌ها به قول‌شان عمل می‌کنند یا نه». غلام‌رضا حیدری، نماینده تهران در مجلس دهم و عضو کمیته رفع حصر هم با اشاره به ملاقات‌های این کمیته با برخی مسئولان گفت: «طبق آخرین جلسات و مذاکراتی که با سران محترم قوا و آقای شمخانی داشته‌ایم، استنباط ما این بوده است که گشایش برای ملاقات‌های محصورین ایجاد و ان‌شاالله تا عید رفع حصر صورت می‌گیرد».

به‌روز شده در ۱۳۹۶/۸/۲۸

از پاییز سال ۹۶ و پس از اعتصاب غذای مهدی کروبی برای خروج ماموران از محل سکونت او، به نظر می‌رسد دوره جدیدی در حصر – دست‌کم برای مهدی کروبی – آغاز شده است. او ابتدا برای بار چهارم در دوران حصر با اسماعیل دوستی، از اعضای حزب اعتماد ملی، دیدار کرد و سپس اعلام شد که پس از مرخص شدن مهدی کروبی از بیمارستان “اعضای خانواده از جمله فرزندان، عروس‌ها و نوه‌ها هروقت بخواهند می‌توانند به ملاقات وی بروند. این دیدارها انجام می‌شود و ما هم مشکلی نداریم و هر ساعتی بخواهیم می‌توانیم به ملاقات پدر برویم”.

محمدحسین کروبی، فرزند مهدی کروبی معتقد است که در حال حاضر “اینکه بگوییم تا به حال اقدامی برای رفع حصر صورت گرفته، خیر این چنین نیست و فعلا نمی‌توان  اسم رفع حصر را به کار برد، بلکه باید از اتفاقات اخیر تعبیر گشایش داشته باشیم”. با این حال به نظر می‌رسد در شرایط میرحسین موسوی و زهرا رهنورد تغییر آن‌چنانی ایجاد نشده.

اشرف بروجردی، رییس کتابخانه ملی، آبان ماه سال ۹۶ خبر داد که روحانی درباره “مباحث خاص” مانند رفع حصر در حال “مذاکره” است و بر همین اساس “توافقی صورت گرفته که تا پایان سال ۹۶ دامنه حصر آرام آرام کم یا برداشته شود”. چند روز پیش از آن علی مطهری، نایب رییس مجلس هم گفته بود که “شرایط جدیدی” درباره حصر به وجود آمده که “نشان می‌دهد گشایشی در وضعیت آنها حاصل شده و بنا دارند قدری فضا را باز و شرایط جدیدی ایجاد کنند”.

با این شرایط گروه پژوهش روحانی‌سنج وضعیت وعده “رفع حصر” را به “در حال پیگیری” تغییر می‌دهد.

به‌روز شده در ۱۳۹۵/۵/۱۱

محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت و معاون حسن روحانی، هفتم  آذر ماه ۱۳۹۲ طی گفت و گو با روزنامه اعتماد به طور رسمی گفت: “با توجه به رویکرد دولت هر اقدامی که در مسائل سیاسی و رفع حصر و گشایش های امنیتی و سیاسی کشور مورد انتظار جامعه است، در دستور کار رییس جمهور قرار دارد.” معاون حسن روحانی از مردم خواست تا “به دولت تدبیر و امید اعتماد داشته باشند و بدانند در برخی امور بهتر است دولت به جای اینکه حرفی بزند، عمل کند.”

او در یک نشست خبری هم گفت:‌ “در رابطه با حصر، دولت اقدامات لازم اثربخش را انجام خواهد داد و در صورت لزوم اطلاع رسانی لازم انجام خواهد شد و من تاکید می کنم رییس جمهور از هیچ یک از وعده‌هایش عدول نکرده است.”

میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد که از رهبران جنبش سبز، از بهمن‌ماه سال ۱۳۸۹ در بدون برگزاری دادگاه در حصر خانگی به سر می‌برند.

در قوانین ایران اشارات مشخصی به حصر افراد و شخصیت‌های سیاسی نشده، اما گفته می‌شود که تصمیم‌گیری در مورد رفع حصر، از اختیارات شورای عالی امنیت ملی است که حسن روحانی، به عنوان رییس جمهور در راس آن قرار دارد.

با این حال، دستیار او در امور اقلیت‌ها، در آبان‌ماه سال ۹۳ گفت که “دولت اختیاری در این زمینه ندارد، اما می‌تواند زمینه را فراهم کند. اما خیلی‌ها نمی‌خواهند، همیشه می‌خواهند جو با التهاب باشد.”

در بهمن ماه همان سال، سحام نیوز، وبسایت خبری نزدیک به مهدی کروبی، اعلام کرد که حسن روحانی، بعد از نزدیک به ۱۸ ماه “نهایتا به موضوع حصر آقایان کروبی و موسوی و خانم رهنورد ورود کرد و با این اقدام عملی و علنی، گامی اساسی درجهت تحقق مهم‌ترین وعده انتخاباتی‌اش برداشت.” سخنگوی شورای عالی امنیت، از طریق خبرگزاری دولت، این خبر را تکذیب کرد.

این سایت گزارش کرد که “با ورود آملی لاریجانی، رییس قوه قضاییه به این جلسه، روحانی گفت که “قوه قضاییه سعی می‌کند از مسئولیت خود دراین زمینه شانه خالی کند.”

در بهمن ماه، ۹۴، اندک زمانی بعد از رفع تحریم ها، محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت در پاسخ به سوالی پیرامون رفع حصر گفت:” به اندازه وسع خود موضوعات را پیگیری کرده‌ایم و حتی در پاره‌ای موارد بیش از وسع خود پیگیر بوده‌ایم ولی ما تصمیم‌گیر نهایی در این زمینه نیستیم.”

حسن روحانی، با اینکه در کارزار انتخاباتی خود به طور مشخص وعده رفع حصر را ارائه نداد اما در پی‌پاسخ او به سوال خبرنگاران در همان سال اول از امکان فراهم آوردن شرایط رفع حصر طی یک سال خبر داد.

به اعقتاد بسیاری شهروندان ایران و با توجه به بازخوردی که روحانی‌سنج از موضوع داشته، رفع حصر سران جنبش سبز، از جمله اصلی‌ترین وعده‌های سیاست داخلی روحانی به شمار می‌آید که تا این لحظه به آن عمل نشده است.

روحانی‌سنج وضعیت این وعده را“تحقق نیافته” ارزیابی می‌کند.