جمعیت اقشار محروم مشمول بسته حمایتی کرونا در ایران چقدر است؟
حسن روحانی، رئیس جمهور، روز چهارشنبه ۲۸ اسفند در آخرین جلسه هیات دولت در سال ۱۳۹۸ از ارائه بسته حمایتی کرونا به ۳ میلیون نفر از اقشار محروم ایران خبر داد و اعلام کرد این بسته ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومانی در ماه اسفند پرداخت و در سه ماه اول سال ۱۳۹۹ نیز پرداخت می‌شود. او اضافه کرد:
«برای ۴ میلیون نفر که به تسهیلات بانکی نیاز داشتند، این تسهیلات بانکی انجام گرفته و همچنین در زمینه تسهیلاتی که باید در زمینه مالیات، بیمه، تامین اجتماعی و چک‌هایشان و مشکلاتی که داشتند اقدام شده است؛ در بعضی‌از اینها دیدم که گفتند رفتیم بانک و گفتند به ما ابلاغ نشده است؛ این درست است؛ ما تصویب کردیم، مصوبات را دیشب امضا کردم و به طور طبیعی امروز به دست مردم می‌رسد و این انجام می‌گیرد؛ آنچه به مردم گفتیم انجام خواهد گرفت.»
اقشار محروم ایران چند نفر هستند؟ آیا ۳ میلیون بسته حمایتی، پوشش دهنده تمامی مستمری‌بگیران و اقشار فرودست جامعه ایران است؟ روحانی‌سنج در این گزارش می‌کوشد با بررسی آمار اقشار آسیب پذیر جامعه ایران، دایره پوششی طرح رئیس جمهور برای حمایت از اقشار محروم در برابر خسارات ناشی از شیوع کرونا در کشور را مشخص کند.
جمعیت مستمری‌بگیران و اقشار محروم چقدر است؟
وقتی صحبت از اقشار محروم می‌شود، اولین قشر، مستمری‌بگیران هستند که بیش از دیگران در محرومیت به سر می‌برند. سازمان تامین اجتماعی، سازمان بهزیستی، کمیته امداد امام و بنیاد شهدا و ایثارگران، چهار نهاد عمده در ایران هستند که بخشی از محرومان کشور را تحت حمایت دارند و به آنها مستمری پرداخت می‌کنند.
۱- سازمان تامین اجتماعی
سازمان تامین اجتماعی، تا پایان خرداد ۱۳۹۸ مسئولیت پرداخت مستمری بازنشستگی، ازکارافتادگی و بازماندگی را با جمعیتی بالغ بر ۳.۸۰۵.۴۲۹ میلیون نفر بر عهده داشته که این عدد در حال حاضر می‌تواند کمی بیشتر شده باشد.
۲- سازمان بهزیستی کشور
رئیس سازمان بهزیستی در فروردین ۱۳۹۸ جمعیت مستمری‌بگیران این سازمان را ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر شامل ۱ میلیون و ۵۰ خانوار برشمرد. این سازمان مسئولیت پرداخت مستمری معلولان و خانواده‌های بی سرپرست یا بد سرپرست را برعهده دارد.
۳- بنیاد شهدا و ایثارگران
محمد علی شهیدی رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران ، مجموع مستمری‌بگیران این بنیاد در کل کشور را در تیر ماه ۱۳۹۸ معادل ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر اعلام کرد. این بنیاد خانواده شهدا، جانبازان و آزادگان را تحت پوشش دارد.
۴- کمیته امداد امام خمینی
مجید ملکشاهی، مدیر کل مرکز خدمات مددکاری ۱۶ دی ۹۸ تعداد مستمری‌بگیران کمیته امداد امام خمینی را ۴ میلیون ۲۸۷ هزار و ۶۰۹ نفر اعلام کرده است. مسئولیت این کمیته ارائه خدمات اجتماعی، حمایتی، فرهنگی و معیشتی به نیازمندان و محرومان جامعه است.
۵- جمعیت بیکار
نتایج طرح آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران نشان می‌دهد در تابستان سال ۱۳۹۸ بالغ بر ۲ میلیون ۸۸۳ هزار ۷۸۷ نفر از جمعیت بالای ۱۵ سال کشور بیکار بوده‌اند.
حالا به جمعیت بیکاران کشور، جمعیت بیکار شده‌های ناشی از شیوع کرونا را هم اضافه کنید از کارگران روزمزد ساختمانی تا فعالان حوزه گردشگری، رانندگان وسایل نقلیه عمومی و شرکت‌های اسنپ و تپسی و کارگران رستوران‌ها و کافه‌ها و قلیان‌سراها و … جمعیت بیکار بسیار فراتر از آمار منتشره در پایان تابستان سال ۱۳۹۸ خواهد رفت.
برآورد جمعیت مستمری‌بگیران و کارگران بیکار چیزی معادل ۱۵ میلیون ۸۸۹ هزار و ۲۱۶ نفر است (بدون مستمری‌بگیران کمیته امداد که خارج از نظام دولتی حمایت می‌شوند و بدون محاسبه کارگرانی که به دلیل کرونا بیکار شده‌اند). حال آنکه حسن روحانی مدعی است بسته حمایتی ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومانی به ۳ میلیون نفر تخصیص یافته است.
حال پرسش این است:
۱- این ۳ میلیون نفر چگونه انتخاب شده و کدام اقشار را در برمی‌گیرند؟
۲- کدام بخش از مستمری‌بگیران در ردیف مشمولان این ۳ میلیون نفر قرار نگرفته‌اند؟
۳- توزیع بسته ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومانی به چه معناست؟ چه کسانی ۲۰۰ هزار تومان و چه کسانی بیشتر دریافت کرده یا می‌کنند و معیار تخصیص چه بوده است؟
روحانی‌سنج پاسخی برای این پرسش‌ها ندارد فقط آنچه برای ما روشن است اینکه، اقشار محروم و آسیب پذیر جامعه ایران بسیار بیشتر از ۳ میلیون نفر مورد اشاره دولت است و روشن نیست که چرا همه اقشار محروم جامعه مورد حمایت دولت در مواجه با بحران کرونا قرار نگرفته‌اند. شاید اگر مجلس تعطیل نبود، نمایندگان می‌توانستند با احضار معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی، این سوالات را مطرح و پاسخی ارائه کنند ولی فعلا مجلس نیز در تعطیلات کرونایی است.
