گزارش سالانه روحانی‌سنج در ششمین سالگرد ریاست‌جمهوری روحانی
[برای مشاهده متن کامل گزارش و اینفوگرافیک‌ها اینجا کلیک کنید]
ششمین سال ریاست جمهوری حسن روحانی، سال سختی هم برای او هم برای مردم ایران بود. سالی پر از بحران که اگرچه به پایان رسیده، اما به نظر می‌رسد منتهی به بحران‌های فزاینده‌ای است که در هفتمین سال ریاست جمهوری روحانی تداوم خواهد داشت.
دولت روحانی در ناپایدارترین وضعیت خود از زمان آغاز ریاست جمهوری او در مرداد ۱۳۹۲ قرار دارد. در طول دو سال اخیر حجم تغییرات دولت، از چهار سال اول روحانی بیشتر بوده است. بعد از تشکیل دولت دوازدهم تا الان چهار وزیر استعفا کرده‌اند و یکی در کابینه جابجا شده است. علاوه بر این ۱۵ استانداری که حکم ماموریت‌شان در دولت دوازدهم صادر شده بود، جای خود را به افراد دیگری واگذار کرده‌اند. این تغییرات بیش از هر چیز نشانه ناپایداری است.
اما عمق ناپایداری‌ها بیش از تغییرات صورت گرفته در ساختار مدیریتی دولت است. در طول دو سال گذشته، نقطه قوت و اتکای حسن روحانی، یعنی برجام عملا از دست رفته است. با بازگشت تحریم‌ها در دو مقطع ۵ مرداد و ۱۳ آبان ۱۳۹۷ تحریم‌های سنگین علیه ایران به مرحله اجرا درآمده و عملا تولید و صادرات نفت و تجارت خارجی ایران به طور کامل مختل شده است.
بحران اقتصادی ایران از نخستین ماه‌های آغاز دولت دوازدهم آغاز شد، اما در یک سال گذشته به اوج خود رسیده است. کار تا آنجا پیش رفته که دولت روحانی که چند رکورد اقتصادی در یک سال اخیر شکسته شده است. طبق گزارش‌های مرکز آمار که چند ماهی است متولی انحصاری ارائه آمار تورم و رشد اقتصادی است، نرخ تورم دست کم در ۲۵ سال گذشته بی‌سابقه است. رکورد سقوط اقتصادی نیز در یک سال گذشته شکسته شده و ایران بزرگ‌ترین رکود را بعد از جنگ در ششمین سال ریاست جمهوری روحانی تجربه کرده است. همچنین سطح تولید نفت به پایین‌ترین حد ممکن بعد از سال ۲۰۰۰ میلادی رسیده است. حتی رکورد کاهش ارزش پول ملی نیز در زمان روحانی شکسته شده است. قیمت دلار امروز ۴ برابر بیشتر از روزی است که روحانی کارش را در پاستور آغاز کرد، در حالی که این نسبت در ۸ سال ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، ۵/۳ برابر، محمد خاتمی ۹/۱ برابر و هاشمی رفسنجانی ۴ برابر بود.
اینها همه در حالی است که تا دو سال پیش، همه جا صحبت از موفقیت‌های دولت روحانی در ایجاد ثبات نسبی در اقتصاد بود؛ امروز نه فقط اقتصاد که در سیاست خارجی هم ورق کاملا برگشته است. روحانی تا پارسال در مواجهه با منتقدان خود برگ برنده برجام و روابط خوب با اروپا را در دست داشت، اما رابطه ایران و اروپا در حدی تنش‌آلوده است که قابل مقایسه با دوران پرتنش پیش از ریاست جمهوری روحانی است. از برجام هم چیز زیادی باقی نمانده جز پتکی در دست مخالفان دولت که به نظر می‌رسد ضربات نهایی را بر سر او می‌کوبند. و از همه مهم‌تر ریسک بالای جنگ است.
حالا حسن روحانی در شرایطی هفتمین سال ریاست‌جمهوری اش را آغاز می‌کند که هیچ تصویر و چشم‌انداز نسبتا روشنی از آینده وجود ندارد. سرعت تحولات در ایران آنچنان بالا است که پیش‌بینی آینده تقریبا محال است. اما آنچه روشن است ایران در هفتمین سال ریاست جمهوری روحانی، روزهای سختی را از سرمی‌گذراند.
آخرین گزارش سالانه روحانی‌سنج که روز ۱۲ مرداد منتشر شده نشان می‌دهد، از مجموع ۱۰۰ وعده ثبت شده در سایت روحانی‌سنج، تا الان ۶۷ وعده بی‌نتیجه مانده‌اند؛ ۴۵ وعده «محقق‌نشده»، ۱۲ وعده «متوقف‌شده» . ۱۰ وعده «پیگیری‌نشده». ۱۱ وعده در حال پیگیری‌اند و سرنوشت آنها هنوز به طور قطعی مشخص نیست. ۸ وعده نشان «تحقق ناقص» گرفته‌اند، یعنی اگرچه وعده به طور کامل برآورده نشده، اما پیشرفت‌هایی به دست آمده که می‌توان آنها را در راستای تحقق آن ارزیابی کرد. تعداد وعده‌های «محقق‌شده» هم بیشتر ۱۴ وعده نیست. این ۱۴ وعده همگی مربوط به سال ۱۳۹۲ و برخی از آنها وعده‌های کوتاه‌مدت و مقطعی بوده‌اند. از میان وعده‌های دور دوم انتخابات در سال ۱۳۹۶، هنوز هیچ‌کدام «محقق‌شده» نیست.
دو سال پیش اوضاع به گونه‌ای دیگر بود، چنانکه این گزارش نشان می‌دهد در دو سال اخیر، به خصوص در یک سال گذشته، همزمان با کاهش تعداد وعده‌های موفق، آمار وعده‌های شکست‌خورده با شتاب نسبتا زیادی افزایش داشته است. دو سال پیش، در روزهای آغازین دولت دوم روحانی، نماگرهای روحانی‌سنج ۲۴ وعده «محقق‌شده» و ۱۵وعده «محقق‌نشده» را نشان می‌دادند. در این دو سال، ۱۰ وعده از وعده‌های محقق‌شده کم شده، در عوض ۳۰ وعده به «محقق‌نشده»ها اضافه شده است.
بیشترین تغییر در وضعیت وعده‌های دو حوزه سیاست خارجی و اقتصاد است. دو حوزه‌ای که نقطه قوت روحانی در انتخابات ۱۳۹۶ بودند، امروز تبدیل به پاشنه آشیل و نقطه ضعف او شده‌اند. دو سال پیش هیچ وعده «محقق‌نشده»ای در بخش اقتصاد وجود وجود نداشت، اما امروز ۲۱ وعده به رنگ قرمز درآمده‌اند و به اعتبار گزارش‌ها و آمارهای معتبر و رسمی، نشان «محقق‌نشده» گرفته‌اند.
در بخش سیاست خارجی هم تا دو سال پیش حدود نیمی از وعده‌ها به رنگ آبی «محقق‌شده» بودند، اما امروز تنها یکی از این وعده‌ها «محقق‌شده» است و بقیه تغییر رنگ و وضعیت داده‌اند.
کارنامه عملکرد ۶ ساله روحانی نوسان زیادی داشته است. او در حالی هفتمین سال ریاست‌جمهوری‌اش را آغاز می‌کند که چشم‌انداز روشنی از دو سال آینده دیده نمی‌شود. باید منتظر ماند و دید عاقبت روحانی و وعده‌هایش به کجا می‌انجامد.
متن کامل گزارش تفصیلی را به همراه اینفوگرافیک‌ها اینجا مشاهده کنید.
