رکوردهای اقتصادی روحانی
کارنامه اقتصادی حسن روحانی در دولت یازدهم و دوازدهم دو روی کاملا متناقض دارد.
دولت اول روحانی، علاوه بر اینکه موفق شد بحران اقتصادی سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ را فرونشاند، بلکه در در سال ۱۳۹۵ موفق شد چند رکورد را به ثبت برساند، اما چند ماه پس از آغاز به کار دولت دوازدهم ورق به ناگهان بازگشت. دولت دوم روحانی هم موفق به رکودشکنی شد، اما رکوردهای درست معکوس رکوردهای دوره اول.
حالا اگر یک بازره زمانی ۲۵ تا ۳۰ ساله از اقتصاد ایران را در نظر بگیریم، همه رکوردها -چه مثبت و چه منفی به اسم حسن روحانی است؛ رئیسجمهوری که شدیدترین نوسانهای اقتصادی تاریخ معاصر، در دو دوره ریاستجمهوریاش اتفاق افتاد.
رکوردهای دولت اول روحانی
از جمله او موفق شد برای اولین بار بعد از سال ۱۳۵۲، نرخ تورم را در دو سال پیاپی یک رقمی نگه دارد.
او همچنین موفق شد در سال ۱۳۹۵ رکورد ۲۵ ساله رشد اقتصادی را بشکند و یک سال پس از برجام نرخ رشد اقتصادی را به ۱۳/۴ درصد برساند. این عدد بزرگترین نرخ رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۱۶ میلادی بود.
یکی دیگر از موفقیتهای روحانی در دولت یازدهم، بازگشت به سقف تولید نفت بعد از انقلاب بود. بر اساس گزارشهای ماهانه اوپک، تولید نفت ایران در اواخر سال ۱۳۹۵ به ۳/۸ میلیون بشکه در روز رسید. در نمودار تولید نفت ایران بعد از جنگ، شیب افزایش تولید نفت بعد از برجام بیسابقه است.
به گونهای که بعد از ۳۲ ماه قرار داشتن زیر سطح ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز، ظرف ده ماه (تا دی ۱۳۹۵ و زمان اجرا شدن برجام) تولید نفت ایران وارد سطح ۳ میلیون بشکه در روز میشود و هشت ماه پس از برجام به مدار تولید ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز بازمیگردد. این یک رکورد بیسابقه در افزایش تولید نفت در یک بازه زمانی کوتاه است.
رکوردهای دولت دوم روحانی
با این همه، کمتر از دو سال پس از آغاز فعالیت دوره دوم ریاست جمهوری حسن روحانی، نهتنها اثری از این دستاوردها نیست، بلکه رکوردهای تازهای در تورم، رکود و سقوط اقتصادی و کاهش تولید نفت به ثبت رسیده است.
رکورد تورمی
بر اساس گزارشهای مرکز آمار ایران، نرخ تورم نقطه به نقطه در سه ماه فروردین، اردیبهشت و خرداد ۱۳۹۸، بیش از ۵۰ درصد بوده است. این در حالی است که پیش از این بالاترین رکورد ثبت شده تورم نقطه به نقطه در مرکز آمار ایران ۴۲/۴ درصد در خرداد ۱۳۹۲ بوده است.
اگر نرخ تورم یک ساله را مرور کنیم، هنوز حدود دو درصد مانده تا بالاترین رکورد ۲۵ سال اخیر (آذر ۱۳۹۲، تورم ۳۹ درصدی) شکسته شود، اما برآوردها نشان میدهد این رکود نیز به طور قطع، تا یکی، دو ماه آینده شکسته خواهد شد.
محاسبات روحانیسنج نشان میدهد حتی اگر به فرض محال سطح قیمتها تا شهریور امسال ثابت بماند، نرخ تورم دوازده ماهه در شهریور امسال از ۴۱/۵درصد عبور خواهد کرد.
اما اگر اوضاع به روال یک سال گذشته پیش رود، نرخ تورم در پایان سال ۱۳۹۸ به ۴۵ درصد خواهد رسید و یک سال پس از آن از سقف ۵۰ درصد را هم خواهد گذشت. این عدد بزرگترین نرخ تورم (آمار بانک مرکزی) بعد از سال ۱۳۲۲ است.
رکورد سقوط اقتصادی
آخرین گزارش مرکز آمار ایران نشان میدهد رشد اقتصادی ایران در سال ۱۳۹۷ به منفی ۴/۹ درصد و بدون احتساب نفت به منفی ۲/۴ درصد رسیده است. حجم رکود اقتصادی بدون نفت پس از جنگ بیسابقه است، اما هنوز جا برای یک درصد سقوط بیشتر برای شکستن رکورد سال ۱۳۹۱ باقی است.
با این همه مقایسه رشد اقتصادی فصلی نشان میدهد حجم سقوط فصلی اقتصاد ایران بیسابقه است. بر اساس آخرین ویرایش مرکز آمار از رشد اقتصادی سال ۱۳۹۷، اقتصاد ایران در پاییز پارسال ۱۱/۴ درصد کوچکتر از سال قبل شد. این عدد دو برابر بزرگتر رکود قبلی سقوط فصلی اقتصاد در تابستان ۱۳۹۱ است. میزان رکود اقتصادی بدون نفت هم در سومین فصل سال ۱۳۹۷، برابر ۵/۴درصد محاسبه شده است.
این در حالی است که صندوق بینالمللی پول در آخرین پیشبینی خود که در ماه آوریل امسال (فروردین ۱۳۹۸) منتشر شده، رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۱۹ را منفی ۶درصد پیشبینی کرده است. در گزارش قبلی این سازمان بینالمللی که پاییز پارسال (اکتبر ۲۰۱۸) منتشر شده بود، رشد اقتصادی ایران منفی ۳ درصد پیشبینی شده بود. این بازنگری نشان میدهد در فاصله ۶ ماه بین دو گزارش صندوق بینالمللی پول، اوضاع اقتصادی ایران وخیمتر شده است.
رکورد کاهش تولید نفت
آخرین گزارش ماهانه اوپک حکایت از آن دارد که میزان تولید نفت ایران در ماه مه ۲۰۱۹ (اردیبهشت و خرداد ۱۳۹۸) به ۲ میلیون و ۳۷۰ هزار بشکه در روز سقوط کرده است. این عدد پایینترین عدد ثبت شده بعد از سال ۲۰۰۰ است.
کمترین عدد ثبت شده در گزارشهای ماهانه اوپک ۲ میلیون ۶۶۴ هزار بشکه در ماه مه ۲۰۱۲ (اردیبهشت و خرداد ۱۳۹۲) است. این رکورد بعد از فروردین امسال شکسته شده و سطح تولید نفت ایران به پایینترین حد ممکن بعد از جنگ رسیده است.