گزارش آمانو و وعده شفافیت بیشتر در برنامه هسته‌ای
با ارسال نامه یوکیو آمانو مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به شورای حکام آژانس، همه چشم‌ها به تصمیم این شورا در ۲۴ آذر دوخته شده است تا مراحل نهایی اجرای برجام برداشته شود. هم اکنون نیز یک هیات ایرانی به سرپرستی عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه، به وین رفته است تا در دومین نشست کمیسیون مشترک برنامه جامع اقدام مشترک شرکت کنند .این کمیسیون یکی از سازوکارهای” برجام “برای رسیدگی به مراحل پیشرفت تعهدات دو طرف برای اجرای برجام است. هدف ایران در این نشست ان است که با شش کشور مذاکره‌کننده با ایران ،که در برجام متعهد به پایان دادن به مساله پی‌ام‌دی شده‌اند برای آخرین مشاوره‌ها گفتگو کند. این شش کشور همگی از اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند و می‌توانند نقش بسزایی در رای سه‌شنبه هفته آینده آژانس در مورد پرونده هسته‌ای ایران داشته باشند.
حمید بعیدی نژاد از اعضا تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران نیز تاکید کرده است ایران در حال رایزنی با گروه ۱+۵ است تا متن پیش نویسی که برمبنای گزارش آمانو تهیه می شود به گونه ای تنظیم و ارایه شود که بحث پی ام دی را برای همیشه مختومه کند. با توجه به اینکه این امر از حمایت آمریکا و قدرتهای بزرگ بین المللی برخوردار است می‌توان مطمئن بود که متن با اتفاق آرا در شورای حکام تصویب خواهد شد و یکی از پیش نیازهای کلیدی برای اجرای عملی و نهایی برجام تحقق یابد.
عراقچی نیز که در وین به سر می برد در آخرین مصاحبه خود قبل از انتشار پیش نویس با قاطعیت اعلام کرده است که متن تهیه شده که با مشاوره با ایران تهیه شده روشن است و براساس آن پی ام دی را صریح و مستقیم می بندند و آن را بسته شده اعلام می کنند. او گفت: همچنین این پیش نویس دستوركار شورای حكام آژانس را عوض می کند؛ دستور كاری که در گذشته بود اجرای موافقتنامه پادمان و ان پی تی و مفاد شش قطعنامه شورای امنیت علیه ایران بود كه این را از دستوركار لغو می‌کند و دستوركار جدیدی به عنوان اجرای برجام اضافه می‌کند و از همه مهمتر اینكه این پیش نویس ۱۲ قطعنامه پیشین شورای حكام را كه بسیار سنگین بود و به موضوع ایران می پرداخت لغو می‌کند. عراقچی در پایان نتیجه گرفته که از نظرایران وقتی این قطعنامه تصویب شود پی ام دی کاملا پایان می‌یابد.
از گزارشهای خبری که در مورد نامه آمانو منتشر شده است به نظر می رسد که دولت روحانی ارزیابی مثبتی از این نامه دارد دارد. اعضا تیم مذاکره کننده هسته‌ای و سخنگوی سازمان انرژی اتمی ارزیابی مثبتی از ان ارایه داده‌اند هرچند که اصولگرایان رادیکال حملات شدیدی را متوجه آن کرده اند . انها دولت را متهم به فریب افکار عمومی، نادیده گرفتن دستورات نه گانه رهبری و نیز بی توجهی به تبعات حقوقی این نامه کرده‌اند که قبول آن می‌تواند منجر به محدود سازی برنامه هسته‌ای ایران شود. علاوه براین در یکی از تندترین حملات نامه محرمانه آمانو را نیز بدترین و سیاه‌ترین گزارشی خوانده‌اند که تاکنون در مورد ایران منتشر شده است.اما حالبترین موضع گیری مربوط به حسن شریعتمداری نماینده رهبری در موسسه کیهان بود که اخبار موثقی وجود دارد که نشانگر ان است که آزانس پرونده پی ام دی را نخواهد بست و این در حالی بود که اکثر گزارشهای خبرگزاری های بین المللی حاکی از است که قدرتهای بزرگ بین المللی اراده سیاسی اشان به بستن پرونده گذشته و توجه به نظارت اژانس بروی اجرای دقیق ده ساله برجام دارند.
به نظر می‌رسد برگزاری انتخابات در سه ماه آینده و اجرایی شدن برجام و رفع تحریم‌ها که از لحاظ زمانی نزدیک به هم خواهد بود مخالفین دولت را بر آن داشته است که با افزایش حملات به دولت قصد دارند که موفقیت دیپلماتیک دولت را در محقق ساختن یکی از مهمترین وعده‌های انتخاباتیش تحت الشعاع قرار دهند تا دولت نتواند از آن در انتخابات بهره‌مند شود.
گزارش آمانو و تحقق وعده انتخاباتی
یکی از وعده های مهم روحانی در انتخابات ریاست جمهوری شفافیت هر چه بیشتر در برنامه هسته ای ایران بوده است تا بتواند برای همه دنیا روشن کنید که اقدامات جمهوری اسلامی ایران کاملا در چارچوب‌های بین المللی است. تحقق این وعده مستلزم روندی بود که با مذاکرات ماراتن مانند میان ایران و ۵+۱ نزدیک به دو سال ادامه پیدا کرد. اکنون بعد از نزدیک به ۳۰ ماه پس از به قدرت رسیدن روحانی با گزارش نهایی آمانو که تاکید کرده است در فعالیت‌های هسته‌ای ایران از سال ۲۰۰۹ تا کنون حرکت و یا اقدامی در جهت فعالیت‌های غیر صلح‌آمیز برداشته نشده است عملا این وعده را می‌توان محقق شده دانست . هرچند گزارشهای مقطعی آژانس بعد از آغاز مذاکرات ایران و ۱+۵ همواره پایبندی ایران به اجرای تعهداتش (متوقف ساختن غنی سازی بیست درصدی و توقف ساخت نیروگاه آب سنگین اراک) را تایید می‌کردند اما در همان گزارش‌ها نیز دایما تاکید (از جمله گزارش سالیانه مربوط به سال ۲۰۱۴) بر این نکته که آژانس هنوز نمی‌تواند کل فعالیت‌های هسته ای ایران را صلح امیز قلمداد کند، تاکید می‌شد. اکنون در یک گزارش نهایی و جامع، با وجود اشاره به این واقعیت که پیش از سال ۲۰۰۳ فعالیت‌ها و تحقیقات هسته‌ای نظامی صورت گرفته ولی اقدامی در جهت ساخت سلاح هسته ای صورت نگرفته است، اما فعالیت ایران در شش سال گذشته به طور کامل بری از هرگونه تخلف و عدم رعایت مقررات آژانس است.
از این بابت دولت روحانی با اعتماد سازی و انجام مذاکرات دیپلماتیک خوش فرجام توانست به یکی از وعده های انتخاباتی خود جامه عمل بپوشاند و مانع بزرگی را از سر راه عادی شدن موقعیت ایران در نظام بین‌المللی و رفع تحریم‌های اقتصادی از سر راه بردارد.
