تشکیل وزارت زنان
تشکیل وزارت زنان
گاهشمار وعده
-
در تاریخ ۶ خرداد سال ۹۷ معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده، با بیان اینکه “تشکیل وزارت زنان و خانواده چالش اصلی نیست” گفته است: «در حال حاضر موضوعات مهم‌تری در حوزه زنان وجود دارد که باید پیگیری کنیم. این موضوعات بیشتر از آن که به ساختار مربوط باشد، به حوزه سیاست‌ها و تصمیم گیری‌ها ارتباط دارد و اولویت ما در رفع چالش‌ها در زمینه زنان و خانواده ایجاد یک تغییر نگرش و سیاست در تصمیم‌گیری‌ها است.»
طرح تشکیل وزارت زنان و خانواده در سال ۹۸ در مجلس مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت کمیته زنان و خانواده کمیسیون فرهنگی مجلس این طرح را رد کرد. سیده فاطمه ذوالقدر سخنگوی کمیسیون فرهنگی در تاریخ ۶ آذر سال ۹۸ گفته است: «این طرح به دلیل بار مالی و فرصت کم مطالعاتی لازم برای آن رد شد. در نشستی که نمایندگان مرکز پژوهش‌های مجلس و معاونت امور زنان ریاست‌جمهوری در آن حضور داشتند، موافقان و مخالفان طرح به ارائه نظرات خود پرداختند که مرکز پژوهش‌های مجلس و دولت با تشکیل چنین وزارتخانه‌ای مخالف بودند. نظر غالب این بود که بهتر است این طرح چه با هدف تشکیل وزارتخانه و چه با هدف تشکیل سازمان امور زنان و خانواده به صورت لایحه از طرف دولت ارائه شود و با توجه به اینکه مجلس دهم ماه‌های پایانی خود را می‌گذراند به نظر فرصت مطالعاتی کافی برای چنین پیشنهادی وجود ندارد. استدلال مرکز پژوهش‌های مجلس این بود که اگر ایرادی در بحث امور زنان و خانواده ریاست جمهوری وجود دارد اصلاح ایرادات در اولویت است و نباید اصلاح ساختار صورت پذیرد و دولت نیز تشکیل چنین وزارتخانه‌ای را مغایر با برنامه ششم دانست. در نهایت اعضای کمیته با این طرح مخالفت و آن را رد کردند و نظر اعضا بر این بود که اگر بنا است تغییراتی هم در این زمینه صورت بگیرد لازم است تا دولت خود لایحه بدهد.»
با گذشت بیش از هفت سال از طرح وعده روحانی، هیچ نشانی از پیشبرد این وعده وجود ندارد. وعده تشکیل وزارت زنان جزو وعده‌هایی بود که با اعلام کابینه و تغییراتی که صورت گرفت همچنان عقیم مانده و با ادامه فعالیت دولت تقریبا غیر ممکن شده است. روحانی‌سنج این وعده را تا زمانی که تغییری در روند آن صورت نگیرد، جزو وعده‌های «محقق نشده» ارزیابی می‌کند.
-
یکی از مهمترین و شاید مهمترین وعده دولت یازدهم در حوزه اجتماعی، رفع نابرابری‌های جنسیتی و ایجاد فضایی برابر برای زنان بود؛ از جمله وعده‌هایی که با تشکیل کابینه به فراموشی سپرده شد. حسن روحانی، بعد از انتخاب به عنوان رییس جمهور با تاکید بر “منزلت و جایگاه زنان” گفت: “در دولت او برای بازگرداندن حقوق ضایع شده به زنان وزارت زنان را تشکیل می‌دهم”.
پروین داداندیش، معاون امور زنان ستاد انتخاباتی او نیز در توضیح کارکرد این وزارتخانه گفته بود: “دولت تدبیر و امید یک نهاد اجرائی قوی و عالی در حد وزارت راه‌اندازی می‌کند، چراکه در این شرایط وزیر زنان می‌تواند هنگام تصمیم‌گیری در هیأت دولت برای زنان حضور داشته باشد و برنامه‌های تدوین‌شده در این حوزه ضمانت اجرائی خواهد داشت. علاوه‌برآن در عملکرد این وزارتخانه، مجلس شورای اسلامی ایران نظارت می‌کند و بودجه کافی برای آن تصویب می‌شود.”
تشکیل وزارت زنان برای سازماندهی پروسه رفع تبعیض‌های سیستماتیک جنیستی، از جمله خواسته‌هایی است که جنبش مستقل زنان آن را لازم اما ناکافی می‌داند. با طرح وعده تاسیس وزارتخانه زنان از سوی روحانی برخی از زنان فعال در عرصه سیاست رسمی نیز بر این ضرورت تشکیل چنین وزارتخانه‌ای تاکید کردند.
دولت روحانی اما از همان ابتدا زیر بار اجرایی شدن این وعده نرفت، بیشتر بر معاونت از پیش تاسیس شده “امور زنان و خانواده” که زیر مجموعه ریاست جمهوری است تاکید کرد. این نهاد در زمان خاتمی “مرکز امور مشارکت زنان” و در زمان احمدی‌نژاد “مرکز امور زنان و خانواده” نام داشت. پیشتر نیز در زمان ریاست علی اکبر هاشمی رفسنجانی، اسم این نهاد دولتی، “مرکز امور زنان ریاست جمهوری” بود.
یکی دیگر از نهادهای زیر مجموعه این نهاد متولی زنان، ستاد ملی زنان و خانواده است که به عنوان یک مرجع تصمیم‌گیری در حوزه زنان و خانواده در دولت دهم تشکیل شد و شش بار در آن زمان تشکیل جلسه داد. جلسات این ستاد باید با حضور رییس جمهور یا معاون اول و ۶ وزیر از دولت، نمایندگان قوای مقننه و قضائیه و دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی باید برگزار شود.
شهیندخت مولاوردی، معاون رییس جمهور در امور زنان و خانواده در مورد جلسات این ستاد گفته است: “صرف برگزاری جلسات ستاد ملی زن و خانواده اهمیت ندارد چراکه بسیاری از مصوبات قبلی این ستاد اجرا نشده است بنابراین دستور کارهایی برای برگزاری جلسات ستاد ملی زنان و خانواده باید مشخص شود که در صورت تصویب اجرای آن‌ها امکانپذیر باشد.”
خانم مولاوردی در خردادماه سال ۹۴ در مورد سرانجام وزارتخانه زنان گفت: “این موضوع مخالفانی دارد چرا که برخی افراد معتقدند که اگر وزارت زنان و خانواده تشکیل شود، هیچ دستگاه دیگری احساس مسئولیت در حوزه زنان و خانواده نمی‌کند.”
به گفته او این موضوع یکی از وعده‌های رییس جمهوری بوده “اما امور زنان، فرابخشی است و محدودکردن به یک وزارتخانه مسئولیت سایر دستگاه را نادیده می گیرد و با این بهانه که این امور متولی خاص دارد از زیر بار آن شانه خالی می کند.”
با گذشت بیش از دو سال از طرح وعده روحانی، هیچ نشانی از پیشبرد این وعده وجود ندارد. وعده تشکیل وزارت زنان جزو وعده‌هایی بود که با اعلام کابینه امکان تحقق آن به حداقل رسید و با ادامه فعالیت دولت تقریبا غیر ممکن شده است. روحانی‌سنج این وعده را تا زمانی که تغییری در روند آن صورت نگیرد، جزو وعده‌های “محقق نشده” ارزیابی می‌کند.
