بهبود شرایط محیط کسب و کار برای ایجاد اشتغال و کاهش بیکاری
بهبود شرایط محیط کسب و کار برای ایجاد اشتغال و کاهش بیکاری
گاهشمار وعده
-
اگرچه به نظر می‌رسید با بالا گرفتن بحران اقتصادی در ایران، شرایط کسب و کار نیز سخت‌تر از سال‌های گذشته شده است. آمارهای رسمی نشان می‌دهند هم رکود اقتصادی عمیق‌تر از دوران پیش از ریاست‌جمهوری روحانی در سال ۱۳۹۲ است و هم نرخ تورم از رکورد سال‌های ۹۱ و ۹۲ پیشی گرفته است.
از سوی دیگر مقایسه تطبیقی آمار اشتغال هم نشان می‌دهد که نرخ بیکاری در سال ۹۷ بیش از سال‌های ۹۱ و ۹۲ است. اگرچه جمعیت افراد شاغل (اشتغال خالص) به نسبت آن دوران افزایش داشته، اما با افزایش نرخ مشارکت اقتصادی رقابت برای پیدا کردن کار نیز بیشتر شده است و در نتیجه بیکاری کم نشده است.
از سوی دیگر بر اساس آخرین گزارش کسب و کار بانک جهانی، جایگاه کلی ایران در سال ۲۰۱۸ به نسبت سال قبل هشت پله و به نسبت سال ۲۰۱۶، ده پله سقوط کرده است.
این سومین سال پیاپی است که رتبه ایران رو به کاهش گذاشته است. بر اساس برآوردهای کارشناسان تهیه کننده این گزارش در ۶ سال گذشته تنها در سال های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ میلادی شرایط کسب و کار در ایران سیر صعودی داشت، اما این روند بعد از سال ۲۰۱۶ متوقف شده و منحنی‌ها سیر نزولی پیدا کرده‌اند.
با این اوصاف روحانی‌سنج وضعیت این وعده را به «محقق نشده» تغییر می‌دهد.
-
حسن روحانی وعده داده بود شرایط محیط کسب و کار در دولت او بهبود پیدا کند.
برای بررسی وضعیت این وعده باید به آمارها و ارزیابی‌های معتبر مراجعه کنیم.
بررسی وضعیت
یکی از بهترین معیارهای بین‌المللی برای ارزیابی وضعیت کسب و کار در کشورهای مختلف، گزارش‌های بانک جهانی است. روحانی‌سنج جدول زیر را بر اساس گزارش‌های این سازمان طی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ آماده کرده است. این جدول نشان می‌دهد رتبه جهانی ایران در میان ۱۹۰ کشور از ۱۴۵ سال ۲۰۱۳، طی ۴ سال به ۱۲۰ رسیده است. و ۲۵ پله صعود، پیشرفتی ۱۳ درصدی داشته است.
با این حال دقت در جزییات جدول زیر نشان می‌دهد، سیر صعودی میان سال‌های ۲۰۱۶ تا ۱۷ قطع شده و ایران درآخرین سال ۲ پله پسرفت داشته است، اما گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد، نمره‌ی کسب و کار ایران در این گزارش آخر بیشتر از گزارش ۲۰۱۶۶ است، اما وضعیت بهتر رقبا باعث شده تا ایران در رده‌بندی کلی دو پله پایین‌تر بیاید.
به جز این یکی دیگر از راه‌های بررسی وضعیت این وعده ارزیابی تشکل‌های اقتصادی است. برای این کار می‌توان به پایش‌های فصلی مرکز پژوهش‌های مجلس اشاره کرد
نتایج این ارزیابی‌ها هم وضعیتی نسبتا مشابه را ترسیم می‌کند.
بر اساس آخرین گزارش منتشر شده از سوی این مرکز از ارزیابی ۲۶۱ تشکل اقتصادي سراسر کشور نمره‌ی کسب و کار در تابستان ۱۳۹۵، ۵/۹۳ بوده است. این نمره از ۱۰۰ که بدترین نمره‌ی ارزیابی است محاسبه می‌شود. این عدد در فصل مشابه سال ۱۳۹۴ ۵/۸۱ بوده، به این معنی که وضعیت کسب و کار در تابستان ۱۳۹۵، کمی بدتر از تابستان ۱۳۹۴ بوده، اما از ۶/۰۲ نمره تابستان ۱۳۹۲ زمانی که حسن روحانی دولت را تحویل گرفت کمی بهتر است.
نتیجه‌گیری
مطالعه‌ی گزارش‌ها و بررسی آمارها رسمی و معتبر نشان از آن دارند که وضعیت ایران در زمینه‌ی کسب‌وکار نه بر اساس رتبه‌بندی‌های جهانی و نه بر اساس ارزیابی‌های تشکل‌های اقتصادی، وضعیت چندان مناسبی نیست. نگاهی به وضعیت اشتغال نیز به نوعی تایید این گزارش‌ها و شاخص‌های آمارهای است، اما به هر حال وضعیت فعلی به مراتب بهتر از وضعیتی است که در سال ۱۳۹۲ و در زمان تحویل دولت وجود داشت. چنانکه بر اساس گزارش‌های مراکز معتبر بین‌المللی جایگاه ایران در آخرین گزارش منتشر شده در دولت یازدهم ۲۵ پله بالاتر از وضعیتی است که در آخرین گزارش منتشر شده در دوران احمدی‌نژاد ترسیم شده بود.
همین کافی است برای آنکه روحانی‌سنج این وعده را یکی از وعده‌های تحقق‌یافته‌ی حسن روحانی معرفی کند.
-
به گفته روحانی ظرف نود روز اول ، دو قانون بسیار مهم را که یکی مربوط به گردش اطلاعات و شفافیت است و دیگری مربوط به بهبود مستمر فضای کسب و کار آئین نامه ها تدوین بشود و ابلاغ بشود و اجرا خواهد شد
اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری خبر داد هیات دولت در جلسه 17 شهریور خود، برای ایجاد تحرک اقتصادی و بهبود فضای کسب و کار، مصوبه‌ای هشت‌بندی را به تصویب رسانده و براساس آن، طرح کوتاه‌مدت دولت برای رونق اقتصادی را رقم زده است. در پی این مصوبه گروه تحقیق «روحانی‌سنج» وضعیت این وعده را به «در حال پیگیری» تغییر می‌دهد.
