درباره وعده
یکی از وعدههای مستقیم روحانی در زمان انتخابات ارائه آمار شفاف و دقیق به مردم بود. او در یکی از برنامه تبلیغاتی خود در تلویزیون با تاکید بر اداره علمی امورات کشور گفت: “باید حکمرانی شایسته باشد و از نخبگان استفاده شود، باید با شفافیت با مردم حرف زد، باید آمارها دقیق باشد تا ما بتوانیم از پیچ تاریخی به خوبی عبور کنیم و بتوانیم حماسهی سیاسی و اقتصادی را بیافرینیم.
آمار در ایران با گذشت بیش از سه دهه از پایهریزی جمهوری اسلامی، کماکان با مشکلات فراوانی روبروست و مردم همچنان از دسترسی آزاد به آمار و ارقام واقعی در حوزههای مختلف محروم هستند.
بر اساس ماده ۵۴ قانون برنامه پنجم توسعه و مصوبه شورای عالی آمار، مرکز آمار ایران مرجع رسمی در اعلام آمار است اما به موازات این نهاد، بانک مرکزی نیز آمارهایی اعلام میکند که در موارد بسیاری با آماراهای مرکز آمار متفاوت است.
رسانههای ایران میگویند برخی وجود اختلاف آماری میان بانک مرکزی و مرکز آمار را طبیعی و ناشی از تفاوت در حجم نمونه و کالاهای موردبررسی دانسته و عدهای دیگر، این تفاوت را برنتابیده و خواستار هماهنگی و یکسانسازی آمارها هستند.
با این حال ایرج ندیمی، نماینده مجلس میگوید، وجود تناقض میان آمار اعلام شده ازسوی بانک مرکزی و مرکز آمار نگران کننده نیست و در دنیا همواره میان آمار منتشر شده ازسوی مراجع اعلام آمار، تفاوتهایی مشاهده میشود.
ارائه آمار در بیشتر کشورهای دنیا بر خلاف ایران در اختیار نهادهای غیر دولتی است و نهادهای نظارتی عمدتا اهداف خود در اعلام آمار اعمال نمیکنند.
به گفته ندیمی اما هیچ کدام از نهادهای بین المللی به آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار استناد نمیکنند و ازاین آمار برای انجام تحلیلهای خود استفاده نمیکنند و این دیدگاه که آمار بانک مرکزی شفافیت بیشتری نسبت به آمار مرکز آمار دارد نادرست است.
حسن میرمحمدی، نائب دوم رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی بر این اعتقاد است که توانمندسازی بخش خصوصی برای انجام فعالیتهای مرکز آمار هزینه بردار است. با این توضیح که “آمار منتشرشده ازسوی مرکز آمار در برخی از شرایط حیاتی و امنیتی شده و واگذاری این مسئولیت به بخش خصوصی با اما و اگرهایی همراه است.”
اختلاف نظر و ایرادات اساسی نهادهای ارائه آمار در حالیست که پیش از روحانی، در دولتهای نهم و دهم٬ آمار و ارقام اعلام شده از سوی دولت در بیشتر مواقع با اعتراض کارشناسان و نهادهای غیر دولتی مواجه میشد؛ انتقادهایی که عمدتا بر عدم شفافیت و سلامت آمارها متمرکز بودند.
عزتالله یوسفیان، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس صراحتا گفته است: “آمار در ایران یک مقوله شکست خورده است و هنوز نتوانسته است جایگاه واقعی خود را در تصمیم گیری های خرد و کلان کشور به دست آورد.”
در دو سال گذشته علاوه بر اعلام آمارهای رسمی از سوی مرکز آمار و بانک مرکزی، رییس جمهور نیز سخنرانیهای عمومی و گزارشهای کتبی خود آمارهایی به مردم اعلام کرده است.